Każdy kto żyje obok kogoś uzależnionego, lub funkcjonującego w sposób nieprawidłowy staje przed koniecznością znalezienia własnych sposobów na poradzenie sobie z tą sytuacją. Współuzależnienie jest bardzo złożonym zjawiskiem, które dotyczy w szczególności osoby, która je rozwija, ale również osób z jej najbliższego otoczenia. Może mieć duży wpływ na codzienne życie człowieka i uniemożliwiać mu stawienie czoła napotkanym trudnościom.
Współuzależnienie rozwija się w relacji, w której jedna z osób jest od czegoś uzależniona, a osoba współuzależniona zmienia swoje zachowania oraz emocje, w związku z czym generuje nowy sposób funkcjonowania. Niektóre badania wskazują, że kobiety częściej doświadczają współuzależnienia. Zwłaszcza te, które są matkami i żonami. Można to uzasadnić rolą społeczną kobiet w naszej kulturze- często przyjmują one rolę opiekunek. Niemal do tego stopnia, że zapominają o próbie zaspokojenia potrzeb swoich bliskich.
Termin współuzależnienia pochodzi od rodzin osób, które uczestniczyły w spotkaniach Anonimowych Alkoholików. Podczas różnych sesji wykryto specyficzne cechy emocjonalne i psychologiczne charakteryzujące te osoby. Osoby współuzależnione mają tendencję do rozwijania nieskuteczności w wyrażaniu emocji oraz w rozwiązywaniu konfliktów osobistych i międzyludzkich. Większość swoich wysiłków poświęcają na kontrolowanie chorobowych zachowań osoby uzależnionej, aż do momentu kiedy przejmuje to kontrolę nad ich własnym życiem. Tworzy się dynamika, w której choroba uzależnionego kontroluje życie współuzależnionego. Często również poprzez manipulacyjne zachowanie osób uzależnionych.
O współuzależnieniu mówimy w przypadku, gdy osoba ma współzależną i niezdrową relację z osobą uzależnioną. Ta sytuacja wynika ze stresu związanego z życiem i radzeniem sobie z uzależnionym. Dlatego zjawisko to narasta i nasila się w czasie. Oto niektóre z przykładów jak może przebiegać:
Gdy osoby współuzależnione zdają sobie sprawę z istotnych problemów osoby im bliskiej związanych z nałogiem, zaczynają one przyjmować na siebie obowiązki, które nie należą do nich. W ten sposób starają się zminimalizować szkody. Innymi słowy zaczynają wykonywać czynności i wcielać się w rolę osoby uzależnionej. Paradoksalnie może prowadzić to do pogłębiania problemu osoby uzależnionej, ponieważ nie ponosi ona konsekwencji swoich czynów.
W związku z brakiem efektu swoich działań i pogłębianiem nałogu osoba współuzależniona zaczyna cierpieć z powodu stresu i odczuwać coraz głębszy lęk. Podobnie manifestuje się poczucie wstydu z powodu zachowań osoby uzależnionej, jak i jej własnych.
Uzależnienie dotyczy nie tylko osób uzależnionych, a patologiczne konsekwencje nałogu rzucają cień na najbliższe otoczenie. Dane z badań wskazują, że im większe uzależnienie, tym większe prawdopodobieństwo, że w najbliższym otoczeniu osoby uzależnionej dojdzie do współuzależnienia. Osoby współuzależnione często twierdzą, że nie potrzebują pomocy. Jeśli jednak podejrzewasz, że możesz być osobą współuzależnioną możesz sobie pomóc. Należy zaufać swoim instynktom i skierować się na terapię współuzależnienia. Leczenie obu stron powoduje, że szanse na pokonanie nałogu wzrastają do 80%. Jeśli z pomocy korzysta tylko alkoholik lub tylko bliska mu osoba, wtedy prawdopodobieństwo skuteczności terapii zmniejsza się o połowę. Taka terapia może odbywać się w formie indywidualnej lub w formie terapii grupowej- rozmawiając o podobnych doświadczeniach możemy odczuć ulgę, zrozumienie i chęć do wprowadzenia zmian w naszym życiu. Dzięki terapii można zyskać również wiarę, że współuzależnienie oraz nałóg alkoholowy można pokonać.
Celami takiej terapii jest to aby osoba współuzależniona poczuła się odpowiedzialna za własne życie i brała w nim pełny udział. Na początku może być to dla niej bardzo trudne, jednak podjęty wysiłek terapeutyczny na pewno poprawi jakość życia osoby dotkniętej współuzależnieniem, a co więcej skutecznie pomoże osobie uzależnionej wyjść z nałogu.
