Rozwój badań nad seksualnością w latach 90. doprowadził do ukształtowania się nowego, wielowymiarowego jej postrzegania, przeciwstawiając się obowiązującym od lat 50-tych ubiegłego wieku, liniowym modelom, które sprowadzały aktywność seksualną do hasła „pożądanie to podniecenie” (model Masters& Johnson). Przykładem nowego podejścia jest zaproponowany przez Bancrofta i Jensena model podwójnej kontroli. Zakłada on istnienie dwóch systemów, które jednocześnie wywierają pobudzający i hamujący wpływ na powstanie i co równie ważne
utrzymanie reakcji seksualnej. Żeby to zobrazować możemy je sobie wyobrazić jako pedał gazu i pedał hamulca działające na naszą odpowiedź seksualną. Oba te systemy wywierają wpływ niezależnie od siebie, lecz ostateczny wynik w postaci powstania lub powstrzymania naszej odpowiedzi seksualnej jest rezultatem ich wzajemnych oddziaływań. To właśnie wzięcie pod uwagę czynnika hamującego jako równorzędnej i niezależnej siły regulującej seksualne pożądanie i podniecenie jest tym co odróżnia ten model od liniowego podejścia.
Co ciekawe model podwójnej kontroli zakłada, że kobiety i mężczyźni są równi w układzie pobudzającym. Różnicę stanowi układ hamujący, który u kobiet jest wyraźnie wyższy. Większość z nas zdaje sobie sprawę, kiedy działa pedał gazu, rozpoznajemy wtedy uczucie podniecenia i pragnienia seksu. Z drugiej strony pedał hamulca bywa mniej oczywisty. Może powodować, że nie jesteśmy w ogóle zainteresowani seksem, nie lubimy seksu w danym momencie naszego życia lub obwiniamy się, ponieważ nasze ciało nie reaguje na bodźce seksualne tak, jakbyśmy tego chcieli.To, jak łatwo nasze ciało naciska pedał gazu lub hamulca, różni się w zależności od osoby.
Zrozumienie swoich poziomów pobudzenia i zahamowania oraz tego, co je wywołuje, może mieć realny wpływ na nasze życie seksualne.
Jak wcześniej opisałam, systemy te działają od siebie w sposób niezależny. Tak jak podczas przejażdżki samochodem. Możesz jechać bardzo szybko i nagle wcisnąć hamulec. Możesz jednocześnie naciskać trochę na gaz i potem hamować, nie przemieszczając się zbyt daleko. Lub możesz mieć stopę ciągle na hamulcu, w ogóle się nie poruszając. Swoją łatwość do podniecenia i zahamowania możesz ocenić na stronie internetowej seksuolożki i
seks-edukatorki Emily Nagoski, gdzie zawarła swoje własne „miniwersje” ankiet oceniających podniecenie i zahamowanie seksualne (dostępne w języku angielskim: https://www.emilynagoski.com/come-as-you-are-worksheets) . Kluczem do zrozumienia jak budujesz swoje podniecenie i pożądanie jest zastanowienie się, jak
wysoko lub nisko umiejscawiasz swoją zdolność do pobudzenia seksualnego oraz jego zahamowania. Wiele problemów związanych z seksualnością jest powiązanych ze zbyt dużą ilością „hamulców” i niewystarczającym dostępem do „gazu”. Oczywiście problemy mogą pojawiać się również jeśli hamulec w ogóle nie jest „w użyciu”.
Czy jesteś w stanie stosunkowo łatwo podniecić się seksualnie ? Jeśli nie, zastanów się, kiedy jesteś
szczególnie podniecona. Jaki rodzaj rzeczy powoduje u Ciebie wciśnięcie pedału gazu? I czy
możesz wprowadzić je w większej ilości do swojego życia?
Czy czujesz, że Twoja stopa za mocno naciska na hamulec ? Pomyśl jakie rzeczy mogą Cię do tego
skłaniać ? Czy może wynikać to z braku zaufania do Twojego partnera ? Czy czujesz się
skrępowana swoim ciałem podczas seksu ? Czy brakuje Ci prywatności i przestrzeni na seks ? A
może martwisz się o niechcianą ciążę lub choroby przenoszone drogą płciową?
Rozpoznanie, co wciska hamulec i jak łatwo go wciskamy, może pomóc nam dowiedzieć się, czego
potrzebujemy w sferze seksualnej. Może być tak, że hamulec mówi nam o czymś ważnym, na
przykład o potrzebie zmiany partnera, na takiego któremu można zaufać. Hamulec może być
aktywowany przez nasze własne myśli (np. dotyczące naszego wyglądu: czy moje ciało wygląda
dobrze ? ), coś, co robi partner (np. dotyka w sposób, który jest denerwujący i niechciany) lub coś w
naszym otoczeniu (np. świadomość, że dzieci lub współlokatorzy znajdują się w innym pokoju i
mogą coś usłyszeć).
Rozpoznanie tego co wpływa na nasz pedał gazu może pomóc w ustaleniu, jak uprawiać seks w
sposób, który zrównoważy działanie hamulca.
Podsumowując: wszystko, każda najdrobniejsza rzecz, która zwiększa naszą samoświadomość na temat seksualności, może przyczynić się do polepszenia naszych doświadczeń seksualnych.
